Bài viết hướng dẫn từng bước học tài chính cho người mới giúp bạn trả lời thắc mắc: “học tài chính thì cần học cái gì”? Liệu học kiến thức tài chính trong trường đại học có đủ? Hay bạn lựa chọn 1 khóa học tài chính ngắn hạn, một quyển sách? Hãy cùng Easy Finteach tìm hiểu về chủ đề này thông qua chia sẻ của Coach Nguyễn Bá Phước nhé!
Trong một buổi tư vấn tài chính, tôi nhận được câu hỏi từ một khách hàng tên Uyên thế này:
“Anh Phước ơi, em làm tài chính hơn 4 năm rồi, nhưng tới giờ em vẫn thắc mắc học tài chính là học cái gì?”.
Tôi hơi giật mình vì một người đã làm trong ngành tài chính 4 năm mà lại hỏi như vậy, trong khi phần đông học viên là những người mới, hầu như chưa bắt tay vào làm tài chính.
“Vậy theo em, học tài chính là gì?” – Tôi hỏi.
Sau một hồi suy nghĩ khá lâu, Uyên trả lời:
“Em cũng không chắc nữa, lúc ở đại học thì em học kinh tế học vi mô, vĩ mô, rồi thống kê mà thấy cứ hàn lâm sao ấy, không áp dụng được gì. Sau đó, em học thêm chuyên môn như kế toán này kia, mà em lại không phải chuyên ngành kế toán nên cũng thấy chưa quá đỗi cần. Rồi đi làm thì học nghiệp vụ tài chính phục vụ cho công việc. Gần nữa thì học các lớp đầu tư, làm giàu. Em thấy cái nào liên quan tiền thì chắc là học tài chính!”
Tôi thấy khá thú vị với điều Uyên chia sẻ, “Em trả lời đúng rồi, tuy nhiên chưa được hệ thống, đó là lý do em trở nên bối rối không biết bắt đầu học từ đâu và ứng dụng như thế nào những điều này vào trong thực tế”. Vậy
Học tài chính là học cái gì?
Học tài chính là học kiến thức tài chính với mục tiêu là có thể ứng dụng vào trong cuộc sống hàng ngày. Kiến thức tài chính bao gồm:
Tài chính nền tảng
Tôi gọi đây là phần kiến thức cốt lõi, nếu chúng ta hiểu rõ và nắm vững, thì những phần khác sẽ dễ tiếp thu hơn, khi ứng dụng vào thực tế sẽ bền vững. Nền tảng gồm:
Kinh tế học vĩ mô, vi mô
Giống như Uyên có nói thì đây là một môn học ở đại học, đúng thật những kiến thức này rất to tát và hàn lâm, nên chúng ta có cảm giác bị ép học một cái gì đó quá xa vời, không ứng dụng được vào cuộc sống.
Nhưng, có bao giờ bạn tự hỏi vì sao những môn hàn lâm như kinh tế học vĩ mô, kinh tế học vi mô hay triết học lại được liệt vào môn học đại cương, được dạy ngay từ những năm đầu chưa? Đó là bởi vì khi bạn nắm vững chúng, bạn sẽ dễ dàng tiếp thu những kiến thức tài chính chuyên môn hay ứng dụng vào tài chính gia đình sau này.
Trong 10 nguyên lý kinh tế học, các nhà kinh tế giúp chúng ta trả lời 3 câu hỏi lớn:
- Con người ra quyết định như thế nào?
- Con người tương tác với nhau như thế nào?
- Nền kinh tế vận hành như thế nào?
Vấn đề là, chúng ta phải học những kiến thức này khi chỉ mới 18 tuổi, cái tuổi chưa có nhiều trải nghiệm (đặt biệt là chưa có trải nghiệm về đầu tư, kinh doanh, hay các chức vụ quản lý) để có thể hiểu và cảm nhận. Khi đủ trải nghiệm, tôi và những người bạn – những nhà đầu tư, trong đó có cả giảng viên từng đào tạo chứng khoán trong trường đại học đều quay về tìm kiếm những nguyên lý cơ bản từ kinh tế học vĩ mô để hiểu sự vận hành của nền kinh tế, từ đó có những quyết định đúng đắn hơn trong đầu tư, kinh doanh.
Nếu nắm vững kinh tế vĩ mô, bạn sẽ tự nhận định được những hiện tượng kinh tế đang xảy ra hàng ngày (vd như xu hướng lãi suất, lạm phát…) và ảnh hưởng của nó đến cuộc sống, thị trường tài chính, chính trị xã hội… như thế nào trong thời gian tới, để dự đoán sớm hơn về những gì có thể xảy ra trong vòng 1, 2 năm tới – cái mà hầu hết mọi người phải chờ đến khi báo chí công bố mới biết được. Mà chờ như vậy thì quá muộn.
Trên thị trường tài chính đối thủ của nhà đầu tư cá nhân chính là những quỹ đầu tư, ngân hàng, nhà đầu tư chuyên nghiệp, công ty chứng khoán, chủ doanh nghiệp. Họ điều là “phe” có nhiều thông tin và công cụ đầu tư hơn chúng ta. Do đó, muốn thắng phải hành động sớm hơn họ vài bước
– Nguyễn Bá Phước
Quản lý tài chính cá nhân
Mục tiêu của quản lý tài chính cá nhân là làm sao để thu vào được nhiều hơn, chi tiêu ít hơn, tiết kiệm nhiều hơn, đầu tư lời hơn. Do đó, tôi có công thức như sau:
Quản lý tài chính cá nhân = Quản lý tài chính + Quản lý cá nhân
– Nguyễn Bá Phước
Quản lý tài chính tức là những gì chúng ta hiểu về các công thức tài chính, kiểu như: FV, PV, lãi kép, lãi đơn, IRR, NPV… cũng như hiểu biết về kinh tế vĩ mô để có thể tính toán khi ra quyết định tài chính. Quản lý tai chính thì cơ bản là dễ học vì nó cũng chỉ là vài công thức toán học cơ bản, quan trọng là bạn hiểu sâu sắc nguyên lý vận hành phía sau công thức đó sẽ tốt hơn là chỉ biết bấm máy tính hay dùng app để tính.
Quản lý cá nhân một cách đơn giản là quản lý bản thân của mỗi người, quản lý cái tham, sân, si, quản lý tính lười biếng, quản lý cái uy tính của mình, thậm chí biết nấu ăn, quét nhà cũng đã là biết quản lý tài chính. Vì sao?
Tôi thí dụ: Nếu bạn là người không biết nấu cơm, rửa chén, quét nhà thì bạn thường ăn ngoài hay thuê giúp việc, như thế chẳng phải là khó tiết kiệm hay sao?
Tài chính chuyên môn
Học chuyên môn thì đơn giản là học cái gì ra làm cái đó. Nếu bạn học kế toán thì khi vào làm việc bạn có thể là kế toán kho, kế toán tổng hợp, kế toán thuế… nói chung bạn sẽ chuyên sâu 1 chuyên môn nào đó.
Một số chuyên môn được dạy ở trường như:
- Tài chính ngân hàng
- Tài chính doanh nghiệp
- Kế toán – kiểm toán
- Bảo hiểm
- Chứng khoán
- …
Cũng có những chuyên môn phải học ở đời hoặc các trung tâm như:
- Đầu tư bất động sản
- Đầu tư Forex hay Crypto… lưu ý: những hình thức đầu tư này không được pháp luật bảo vệ.
Tài chính ứng dụng
Sau khi có kiến thức nền tảng, quản lý được tài chính cá nhân thì mình phải tìm cách để đưa nó vào thực tế cuộc sống, nếu nói “tài chính nền tảng”, “tài chính chuyên môn” là học lý thuyết thì “Tài chính ứng dụng” chính là học thực hành. Cụ thể:
Quản lý tài chính gia đình sao cho “trong ấm ngoài êm”?
Kinh doanh như thế nào cho hiệu quả?
Đầu tư chứng khoán thì cần làm gì? Đâu là chiến lược đầu tư phù hợp với tôi? Đâu là chiến lược giúp tôi thuộc top 10% chiến thắng?
Tôi muốn Dạy con học về tài chính từ nhỏ thì có cách nào hiệu quả?
Làm thế nào để tôi có thể tư vấn tài chính cho người khác hiểu và nghe theo?
…
Học tài chính ở đâu?
Tài chính chuyên môn thường được dạy khá nhiều trong các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp có chuyên ngành về kinh tế, hoặc các trung tâm dạy nghề về báo cáo thuế, nghiệp vụ kế toán… Bạn cũng có thể tìm một khóa học online ngắn hạn trên Edumall để học một chuyên môn cụ thể.
Để học kinh tế vĩ mô, vi mô ngoài chuyện học trong trường (thường thì chúng ta đã quá tuổi đến trường) nên bạn có thể tìm đọc các quyển sách giáo trình trong trường đại học, đặc biệt nên tham khảo sách “Kinh tế học vĩ mô” do Giáo sư N.Gregory Mankiw – Đại học Harvard viết, được Đại học Kinh Tế Tp.HCM dịch lại. Đây chắc chắn sẽ là quyển sách Kinh tế học vĩ mô hay nhất trong số những sách mà bạn từng học.
Kiến thức tài chính cá nhân hầu hết không được dạy ở trường mà chỉ có thể học được ở nhà, qua việc quan sát những người đi trước hoặc qua sách vở. Có 2 vấn đề trong việc học tài chính cá nhân:
Một là, thế hệ trước cũng không được học tài chính cá nhân nên phần lớn là vận hành tài chính theo bản năng, có thể đúng, có thể sai. Cho nên, nếu cứ mô phỏng và học theo thì cũng “hên xui” lắm.
Hai là, phần lớn sách vở nói nhiều về tư duy nhưng lại ít thực tế, hơn nữa, đa số sách là của nước ngoài, có nhiều nội dung không phù hợp với người Việt.
Một số quyển sách về tài chính cá nhân mà bạn có thể tìm đọc: Dạy con làm giàu (tập 1,2), Thịnh vượng tài chính tuổi 30 (tập 1), hay Bí quyết tay trắng thành triệu phú. Còn nếu muốn học kiến thức đã được hệ thống hóa, ít tốn thời gian và chi phí thì 3 khóa huấn luyện Khai phóng tư duy tài chính 1,2,3 tại Easy Finteach cũng là lựa chọn của nhiều gia đình.
Học tài chính để là gì?
Câu hỏi đặt ra là suy cho cùng học tài chính chuyên môn, tài chính nền tảng để làm gì?
Mọi hoạt động hàng ngày của con người điều liên quan đến tiền, nhưng hầu hết chúng ta chưa được dạy về tiền.
– Nguyễn Bá Phước
Nếu bạn để ý thì mọi hoạt động hàng ngày của con người điều liên quan đến tiền, mới sáng bước ra ăn sáng tốn tiền, chỡ con đi học tốn tiền xăng, đến trường đóng tiền học, về nhà đi chợ cũng tiền… thậm chí những hoạt động có vẻ không liên quan đến tiền lắm là đi làm từ thiện, đi chùa cũng cần có tiền.
Nhưng vấn đề là chúng ta chưa được dạy cách dùng tiền bài bản nên lúc được, lúc mất, còn “lên voi xuống chó”, bấp bênh dẫn đến tâm lý bất an. Do đó, học tài chính đơn giản là để có thể kiểm soát tương lai tài chính gia đình một cách tốt nhất từ thế hệ này sang thế hệ khác. Hay đơn giản hơn là:
- Làm thế nào để hạn chế được sự mất giá của đồng tiền?
- Làm thế nào để một người chưa biết gì về tài chính cũng được tự do tài chính?
- Làm thế nào để không mất tiền khi tham gia đầu tư, kinh doanh?
- Nên mượn tiền mua nhà bao nhiêu % là hợp lý?
- Lãi suất ngân hàng đang thấp có nên vay mua nhà không?
- Nên mua nhà hay ở nhà thuê?
- Đầu tư vào đâu để năm 45 tuổi tự do tài chính?
- Lạm phát cao có nên mua đất không? Vì sao?
- Làm thế nào để dạy con 5,10,15 tuổi học về tài chính?
- Có nên mua bảo hiểm nhân thọ liên kết đầu tư hay mua bảo hiểm riêng rồi đầu tư vào thị trường chứng khoán.
- …
Dưới đây là một ví dụ cụ thể khi ứng dụng kiến thức tài chính vào cuộc sống gia đình:
Ví dụ: Khi muốn mua Căn hộ chung cư thì những câu hỏi cần đặt ra là:
- Thời điểm này mua có tốt không?
- Bên chủ đầu tư bảo ngân hàng ngân hàng cho vay 70% như thế có rủi ro gì không?
- Tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng của tôi ở căn hộ này bao nhiêu là hợp lý?…
Để trả lời được những câu hỏi này thì bạn phải dùng kiến thức:
- Kinh tế học vĩ mô để biết thị trường Bất động sản đang trong giai đoạn nào, đang được hưởng lợi từ chính sách lãi suất thấp hay nhà nước có khả năng tăng lãi suất trong thời gian tới?…
- Tài chính cá nhân để biết: Vay 70% là cực kỳ rủi ro, đặc biệt với những ai vét đến đồng tiền cuối cùng để mua, mà chưa có những khoản dự phòng cho phát sinh chi phí hay trong lãi vay có thể tăng trong tương lai.
- Một chút kiến thức về Ngân hàng để hiểu: Ngân hàng đang cho vay với lãi suất thả nổi hay cố định? Cách tính lãi suất như thế đã hợp lý chưa? Khi vay nên trải lãi bằng nhau các kỳ hay chọn lãi suất giảm dần là hợp lý. Nếu đi vào ngân hàng mà họ yêu cầu mua bảo hiểm nhân thọ mới cho vay có sai quy định của pháp luật không? …
Bắt đầu học tài chính từ đâu?
Uyên lại hỏi tôi: Thế em phải học hết “cái đống” đó hả?
Không, học vậy có mà chết. Đầu tiên, em chỉ cần học kiến thức nền tảng trước mà quan trọng nhất là Tài chính cá nhân vì nó gần gũi và ứng dụng được ngay, sau đó mới đến Kinh tế học vĩ mô, vì cái này học rất khó, cần thời gian trải nghiệm, đọc thêm các bài báo về tài chính, theo dõi, quan sát tình hình kinh tế trong nước và thế giới thì mới hiểu được.
Đối với kiến thức chuyên môn, giờ không phải thi vô trường đại học để học như lúc 18 tuổi đâu, em chỉ chọn cái gì cần cho cuộc sống mà nghiên cứu thôi, ví dụ muốn đầu tư chứng khoán thì tìm lớp chứng khoán mà học, muốn mua trái phiếu thì Google, Youtube mà học, muốn tìm hiểu các loại lãi suất cũng có thể Google…
Bạn có thể tham khảo thêm lộ trình học tài chính tại Easy Finteach để hiểu rõ nhé.
Lời kết
“Tài chính để làm, không phải để bàn” nên tôi hy vọng sau khi đọc bài này bạn rút ra cho mình được một điều gì đó và có hành động cụ thể giúp cải thiện việc học và “LÀM” tài chính của mình.
Chúc bạn may mắn và thành công!
Cảm ơn chị em đã luôn theo dõi và ủng hộ Easy Fiteach nếu có bất cứ câu hỏi nào cần làm rõ hơn về nội dung, hoặc có thêm những chia sẻ hãy để lại một bình luận ngay bên dưới bài viết này. Easy Finteach có rất nhiều kênh chia sẻ kiến thức miễn phí khác nhau như: Youtube, Podcast, Facebook Group, Zalo… chị em chọn kênh phù hợp để học TẠI ĐÂY.
